In de rubriek veelgestelde vragen vindt u een opsomming van vragen die vaak aan fond® gesteld worden tijdens ontwikkeltrajecten met families. Het draait om begrippen die belangrijk zijn en opheldering vragen, om zo meer begrip te krijgen voor de vele facetten die een rol spelen in de verdere ontwikkeling van familiebedrijven. We beantwoorden natuurlijk ook altijd graag andere vragen of reageren op uw suggesties. Laat vooral weten waarmee u bezig bent!
Opvolgingsvraagstukken
Wanneer hebben we een eigenaarsvisie nodig?
Het proces van opvolging begint met het opstellen van een eigenaarsvisie. Hierin worden zaken als de familiewaarden, de bedrijfsdoelstellingen, het groeiscenario e.d. vastgelegd. Indien de (toekomstige) eigenaren niet op één lijn kunnen komen over deze visie is het maar de vraag of familiaire opvolging wel als enige optie moet worden besproken. fond® helpt de familie antwoorden te vinden op deze en andere relevante vragen.
Hoe belangrijk zijn ambities?
Ambities zijn een belangrijke drijfveer om te bepalen of, en zo ja welke rol binnen het familiebedrijf bij iemand past. Dit hangt ook samen met de ambitie van het familiebedrijf zelf. Indien beide ambities parallel lopen, is de kans groot dat een mooie uitdaging in het verschiet ligt. Indien je zelf zeer ambitieus bent maar deze drive niet kwijt kan binnen het familiebedrijf, is het de vraag of een loopbaan buiten het eigen bedrijf niet beter is. fond® stimuleert opvolgers hun ambities kenbaar en waar te maken.
Welke rol heeft de koude kant?
De koude kant (of ‘frisse wind') speelt een belangrijke rol binnen het proces van opvolging. Deze personen ondersteunen vaak de kinderen van de eigenaren in het maken van een belangrijke keuze in het leven: wil ik een rol bekleden in het familiebedrijf en welke past bij mij ? Uit loyaliteit wordt dikwijls toegetreden terwijl er meerdere opties zijn. De koude kant kan hierin prima spiegelen. fond® betrekt de hele familie bij het proces.
Wat als mijn vader niet van plan is het familiebedrijf te verlaten?
Het uitspreken van de toekomstplannen van de huidige eigenaren is belangrijk voor de eigenaar zelf, maar ook voor zijn eventuele opvolgers. Een ‘kroonprins’ die tot aan zijn 50ste met handen en voeten gebonden is aan het familiebedrijf ziet wellicht een mooie carrière buiten het eigen bedrijf in rook opgaan. Als hij dit had geweten, was hij veel eerder uit het familiebedrijf gestapt. Wij stimuleren de discussie waardoor belangrijke zaken worden benoemd.
Hoe ziet een opvolgingsplanning eruit?
In het gesprek met de familie worden een aantal relevante aspecten besproken en vastgelegd in een opvolgingsplan. Dit dient als leidraad voor beide generaties. De uittredende generatie weet wat er nog moet gebeuren voor een goede overname en de NextGen kan zich bekwamen in de diverse rollen die het familiebedrijf te bieden heeft. Vanuit fond® begeleiden wij de gesprekken en stellen een plan op waardoor duidelijkheid ontstaat.
Professionaliseringsvraagstukken
Hoe krijg ik onze bedrijfsorganisatie in het gareel?
Soms wil het niet lukken. Je hebt de slag gemist waardoor het marktaandeel daalt en de resultaten niet naar tevredenheid zijn. Maar hoe verander je dat? De belangrijkste stap voor de eigenaren is het herkennen en erkennen dat er dingen niet goed zijn gegaan. Alleen dan kan je gezamenlijk proberen het roer om te gooien. fond® kan deze dialoog tussen eigenaren en directie begeleiden.
Wat laat een organisatieopstelling zien voor ons familiebedrijf?
Waardoor functioneert het ene team veel beter dan het andere? Of waarom verlaat al de zoveelste directeur het bedrijf via de achterdeur. Er is weerstand in de organisatie, waar komt dit vandaan? Onzichtbare dynamieken kunnen door een opstelling zichtbaar worden, waardoor zaken ten goede gekeerd kunnen worden. fond® maakt gebruik van een ruimtelijke uitbeelding waardoor deze dynamieken zichtbaar worden.
Hoe werk ik samen met een externe directeur?
Allereerst is het belangrijk dat de keuze voor een externe directeur een heel bewuste moet zijn. Hij of zij is namelijk geen familielid en komt uit een ander ‘nest’ met andere ervaringen. Als de meerwaarde wordt ingezien, zoek dan iemand die past bij de familie. Het gaat namelijk niet alleen om bedrijfsresultaten. En wees erg duidelijk in de communicatie. Stem verwachtingspatronen duidelijk op elkaar af. fond® ondersteunt in het vinden van de juiste match.
Hoe zorg ik voor een juiste bedrijfsstrategie?
Een globale toekomstvisie is de basis voor het vastleggen van een strategie. De familie denkt na over haar rol als eigenaar en zorgt desgewenst voor voldoende gekwalificeerde personeelsleden om het familiebedrijf verder te ontwikkelen. Het management zorgt voor afstemming met de familie en zorgt dat de resultaten conform afspraken zijn. fond® ondersteunt en begeleidt dit professionaliseringsproces.
Hoe maak ik een samenwerking met een ander familiebedrijf tot een succes?
Als familie moet men afvragen: wie zijn wij en wat maakt ons anders dan andere (familie)bedrijven? Dat gaat terug naar de oorsprong, dus de eerste generatie. De verkregen antwoorden geven een beeld over de uniciteit van het familiebedrijf, dus ook over de mogelijkheid met andere bedrijven samen te werken. Samenwerken gaat namelijk over delen en vertrouwen. Als dit niet in de genen is vastgelegd, is het beter vooraf te besluiten zich te concentreren op de eigen activiteiten. Alleen uit sterke en zelfbewuste familiebedrijven ontstaan sterke samenwerkingen. fond® begeleidt de bewustwording tijdens het proces.
Governancevraagstukken
Wanneer heeft het zin een Raad van Advies te installeren?
Kort en bondig: als de directie openstaat voor feedback en in staat is om zaken te delen. Dit zijn de belangrijkste randvoorwaarden. Een directeur staat vaak alleen en een Raad van Advies kan prima werken als klankbord. Competenties van adviesleden zijn voor de uitoefening van hun rol cruciaal. Dus niet alleen praktische kennis, maar ook het kunnen inleven in familiaire randzaken. fond® kan zorg dragen voor een juiste opzet en werking.
Wat is een familiestatuut?
Bijvoorbeeld bij een naderende opvolging is het verstandig met de familie bij elkaar te komen en de ‘spelregels’ over de omgang met het familiebedrijf te bespreken. Dit om duidelijkheid te verkrijgen zodat conflicten kunnen worden vermeden. De familie legt zaken vast als hoe om te gaan met eigendom, vorming van toekomstige eigenaren, gewenste personen als directeur e.d. De discussie is hierin even belangrijk als het uiteindelijke statuut. fond® initieert en begeleidt de discussies.
Hoe werkt een familieraad?
Een familieraad is een communicatieorgaan. Allerhande zaken betreffende het familiebedrijf worden met elkaar gedeeld. Wie iets verder af staat van de dagelijkse praktijk, maar wel interesse heeft, is het bijwonen van een vergadering van de familieraad aan te bevelen. Ook kinderen van eigenaren maken zo op een laagdrempelige manier kennis met het reilen en zeilen van het familiebedrijf. In de opstartfase zal fond® de raad bijstaan zodat de structuur helder wordt.
Wat betekent het woord governance binnen een familiebedrijf?
Governance is eigenlijk een soort ‘gestructureerd en communicatief smeermiddel’. Het zorgt ervoor dat eigenaren zich uitspreken over de toekomst of dat de familie met elkaar om tafel gaat en bespreekt hoe om te gaan met het familiebedrijf. Ook de interactie tussen eigenaren en extern management is een punt van aandacht zodat de verwachtingen in elkaar helder zijn. fond® bevordert goed bestuur binnen het familiebedrijf.
Welke rol speelt de STAK in de besturing van het familiebedrijf?
Een goed ingerichte STAK (stichting administratiekantoor) heeft een centrale rol in het besturen van het familiebedrijf. Hier zit namelijk de zeggenschap. Het bestuur onderhoudt contact met zowel de directie als aandeelhouders (certificaathouders) over allerlei relevante zaken die het familiebedrijf betreft. Het is dé draaischijf. fond® adviseert over de werking van de STAK.
Familiedynamiekvraagstukken
Wat moet ik doen wanneer de beoogde opvolger een andere carrière kiest?
De overdragers hebben vaak onbewust hun hele leven signalen uitgezonden richting de potentiële opvolger. Waarbij het nog maar de vraag is of deze wel de benodigde interesses en competenties met zich meebrengt. Uit loyaliteit is het soms erg lastig te zeggen dat je kiest voor een carrière buiten het eigen familiebedrijf. Toch is het belangrijk hierbij stil te staan omdat een baan binnen het familiebedrijf vaak voor het leven is. fond® staat zowel de overdrager als de opvolgers bij.
Met mijn broer had ik vroeger altijd al ruzie. Hoe gaat dit straks zakelijk?
In de opvoeding wordt vaak de kiem gelegd voor de toekomst. Kinderen zien ouders als hun voorbeeld en hun eigen gedrag is hiervan vaak een afgeleide. Het helpt al als ouders hun kinderen stimuleren hun problemen zelf op te lossen door met elkaar te praten in plaats van het in de kiem te smoren. Gedragspatronen van vroeger zien we vaak weer terug als volwassenen. fond® stelt dat inzicht in de familiedynamiek de basis is van een goedlopend familiebedrijf. fond® spiegelt en ondersteunt.
Er speelt veel in de familiekring en dit belemmert de zakelijke kant. Kan systemisch werk helpen?
De basis van een gezond familiebedrijf is een goed ‘werkende’ familie. Soms zijn er in het verleden dingen gebeurd die meestal onbewust van invloed zijn op het huidige functioneren van de familie en dus ook vaak het bedrijf. De kern van systemisch werk is te leren kijken naar het gehele systeem. Dus naar het verleden, het heden en de toekomst. Maar ook naar je systeem van herkomst. Alles heeft invloed op elkaar en alles hoort bij elkaar. En als iets niet lekker loopt, heeft het soms zin verder te kijken dan het hier en nu. fond® ondersteunt families zich hierin te ontwikkelen.
Hoe laat ik onze familiewaarden gelden in het bedrijf?
Familiewaarden liggen vast verankerd in het DNA van de familie. Ze laten zien waar de familie voor staat en waarde aan hecht. En dit is voor elke familie weer anders. Je bewust worden van deze waarden geeft de familieleden richting en het gevoel erbij te horen. Het delen van deze waarden geeft klanten en leveranciers met vergelijkbare waarden een groot vertrouwen in het zaken doen met elkaar. fond® werkt mee aan het expliciet maken van de familie- en bedrijfswaarden.
Hoe gaan we om met meningsverschillen?
Meningsverschillen horen bij de familie en bij het zakendoen. Als er voldoende vertrouwen is, sta je open voor elkaars mening. Ervoor zorgen dat een verschil geen geschil wordt, is een belangrijke eigenschap van de familie. Een open communicatie over allerhande onderwerpen zorgt ervoor dat je vrij bent je mening te uiten zonder escalatie. fond® zet mensen bij elkaar om de dialoog te bevorderen.